„Alventa” S.A. z siedzibą w Alwerni ze względu na ilości i rodzaje znajdujących się na jego terenie niebezpiecznych substancji chemicznych jest zakwalifikowane do grupy zakładów o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (ZDR). Podstawą klasyfikacji Alventa S.A. do tej kategorii (ZDR) jest rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia z dnia 29 stycznia 2016 w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie, decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej (Dz.U.2016.138).
Zgodnie z wymogami Ustawy Prawo Ochrony Środowiska Zakład opracował i aktualizuje na bieżąco wymagane prawem dokumenty:
Ww. dokumenty zostały przekazane właściwym organom.
„Alventa” S.A. jest liczącą się na rynku europejskim firmą, produkującą wyroby dla odbiorców polskich i zagranicznych różnych branż gospodarki.
Obecnie zakład specjalizuje się w następujących profilach produkcyjnych:
Wśród najważniejszych produktów należy wymienić:
Charakterystyka substancji kwalifikujących zakład do ZDR/ZZR:
Fosfor biały, tetrafosfor P4 nr CAS: 7723-14-0
Substancja bardzo toksyczna; Działa szkodliwie na szpik kostny, wątrobę, nerki i przewód pokarmowy. Substancja żrąca; płonący fosfor pryska, oparzenia są bardzo bolesne i trudno się goją. Substancja łatwopalna o niskiej temperaturze samozapłonu (34-60 0C). Przy dostępie powietrza utlenia się samorzutnie z wydzieleniem ciepła. Reaguje gwałtownie, często wybuchowo z wieloma substancjami, szczególnie utleniającymi. Produkty reakcji są z reguły toksyczne i żrące. W wyniku spalania powstaje toksyczny pięciotlenek fosforu.
Dwuchromian sodu, dichromian disodu, Na2Cr2O7*2H2O, nr CAS: 10588-01-9
Substancja bardzo toksyczna Działa hamująco na procesy życiowe i rozwój organizmów wodnych, a także na proces samooczyszczania wód. W przypadku przedostania się ze ściekami do kanalizacji miejskiej działa szkodliwie na pracę oczyszczalni biologicznych, hamując lub nawet uniemożliwiając biochemiczny rozkład substancji organicznych zawartych w ściekach.
Związek niepalny, stwarza duże zagrożenie pożarowe wybuchowe ze względu na silne własności utleniające. Cukier, skrobia, węgiel, siarka, fosfor mogą zapalić się, a nawet wybuchać po zanieczyszczeniu ich dwuchromianem.
Podczas rozkładu termicznego może wytwarzać się tlen, toksyczny Na2O oraz tlenki chromu.
Kwas azotowy, kwas azotowy(V) HNO3 nr CAS: 7697-37-2.
Substancja niepalna, ale posiada właściwości utleniające i dlatego może reagować z wieloma materiałami palnymi powodując pożar oraz uwolnienie toksycznych oparów (tlenek azotu). Może eksplodować w zetknięciu z silnym środkiem redukującym. Reaguje z większością metali uwalniając wodór, który może tworzyć z powietrzem mieszankę wybuchową. Niebezpieczne produkty rozkładu i spalania: tlenki azotu.
Azotan sodu, azotan (V) sodu NaNO3 nr CAS: 7631-99-4
Substancja niepalna, niewybuchowa o silnych własnościach utleniających, należy unikać zetknięcia z materiałami zapalnymi organicznymi i substancjami redukującymi. Substancja stabilna w temperaturze otoczenia, podgrzana rozkłada się. Produktami rozkładu są szkodliwe tlenki azotu oraz tlen będący promotorem ognia. Należy unikać kontaktu z materiałami redukującymi tj.; glin, tlenek glinu, bezwodnik octowy.
Azotan potasu, azotan(V) potasu KNO3 nr CAS: 7757-79-1
Azotan potasu wykazuje właściwości utleniające, może intensyfikować pożar . Produkt jest utleniający i może zwiększać właściwości palne innych łatwopalnych materiałów znajdujących się w pobliżu.
Alventa S.A. w Alwerni, spełnia obowiązujące standardy bezpieczeństwa w zakresie przeciwdziałania i usuwania skutków awarii przemysłowych.
W ramach przeprowadzonych analiz bezpieczeństwa w żadnym przypadku dla scenariuszy awaryjnych nie otrzymano poziomu ryzyka nieakceptowanego.
Alventa S.A., spełnia wymagania ogólnie pojętego bezpieczeństwa procesowego i nie stwarza zagrożeń, które wykraczały by poza obowiązujące standardy i przepisy.
Wiodącą zasadą działalności zakładu jest ciągłe doskonalenie systemów zarządzania oraz postęp techniczny w prowadzonych instalacjach, uwzględniający poprawę warunków pracy, bezpieczeństwa technicznego, ochrony środowiska i zdrowia ludzi. W celu ograniczenia zagrożenia stosowany jest system zapobiegania zanieczyszczeniom atmosfery, wody i gleby obejmujący nowoczesne rozwiązania techniczne i technologiczne w instalacjach w tym układy sterowania, systemy pomiarowe, oraz systemy zabezpieczające i ostrzegawcze.
Stosowane zabezpieczenia w ramach systemu zarządzania bezpieczeństwem chronią zakład przed możliwością powstania awarii skutkujących na masową skalę zagrożeniem życia i zdrowia ludzi i nie pozwalają na ich rozprzestrzenienie się zagrożenia na zewnątrz zakładu.
Alventa S.A. opracowała scenariusze potencjalnego wystąpienia awarii przemysłowej dla poszczególnych zdarzeń wypadkowych.
Zasięg skutków zdarzeń wypadkowych ogranicza się do terenu na którym zlokalizowane jest przedsiębiorstwo, a pracownicy przedsiębiorstwa zostali przeszkoleni w zakresie postępowania w przypadku powstania takich sytuacji.
Scenariusze awaryjne
Informacje dotyczące głównych scenariuszy awarii przemysłowej oraz środków bezpieczeństwa, które zostaną podjęte w przypadku wystąpienia.
| Scenariusz awaryjny | Sposób postępowania |
| RSA 1: Rozszczelnienie cysterny kolejowej z fosforem (na walczaku powyżej koszulki grzewczej cysterny) wskutek korozji podczas rozładunku Zainicjowanie zapłonu fosforu uwolnionego po rozszczelnieniu cysterny kolejowej Rozszczelnienie nastąpiło na walczaku powyżej koszulki grzewczej cysterny | Natychmiastowe wykrycie wycieku przez pracowników dokonujących rozładunku i zewnętrzną firmę zabezpieczającą rozładunek. Kontynuacja rozładunku w celu jak najszybszego obniżenia poziomu fosforu w cysternie. Czas wycieku ok. 10 minut do momentu obniżenia poziomu fosforu poniżej wysokości koszulki grzewczej. Zaalarmowanie osób przebywających w miejscu wystąpienia awarii i mistrza zmianowego przez operatora urządzenia rozładowczego. Jednocześnie pracownicy firmy Gowex zabezpieczający rozładunek przystępują bezpośrednio do gaszenia pożaru. Powiadomienie PSP. Zabezpieczenie sąsiadujących cystern przez pracowników firmy Gowex poprzez podanie rozproszonych prądów wody do czasu przetoczenia ich w bezpieczne miejsce przez obsługę kolejową będącą cały czas przy rozładunku. |
| RSA 2: Rozszczelnienie beczki z fosforem (w postaci ciała stałego) wskutek uszkodzenia mechanicznego podczas transportu w miejscu magazynowania Zainicjowanie zapłonu fosforu uwolnionego po rozszczelnieniu beczki wskutek uszkodzenia mechanicznego podczas transportu w miejscu magazynowania | Natychmiastowe wykrycie rozszczelnienia przez pracowników transportujących beczkę. Fosfor w beczkach jest w postaci stałej i od uszkodzenia beczki do zapłonu mija kilka minut, w związku z tym rozszczelnioną beczkę pracownicy natychmiast przetransportują pod stanowisko rozładunku beczek przy magazynie fosforu nr 3. Następnie ostrożnie podpinają ją do uchwytu rozładunkowego i umieszczają ją pod wodą w magazynie fosforu. Ewentualne pozostałości fosforu w miejscu rozszczelnienia jak najszybciej zostaną zebrane przez pracowników łopatą do przenośnej tacy z wodą. Tacę zostanie opróżniona do magazynu. Po ok. 1 godzinie, gdy stopiony fosfor wycieknie przez nieszczelność pracownicy wyciągają beczkę. Pracownicy jednocześnie dokonują odcięcia przepływu w sieci kanalizacji w celu zabezpieczenia ewentualnego przedostania się fosforu lub niespalonych cząstek wraz z wodami gaśniczymi do kanalizacji deszczowej. |
| RSA 3: Rozszczelnienie zbiornika magazynowego z kwasem fosforowym wskutek korozji / zużycia materiału zaworu spustowego Wyciek kwasu fosforowego ze zbiornika magazynowego rozszczelnionego wskutek korozji / zużycia materiału zaworu spustowego | Na instalacji kwasu fosforowego zawsze jest utrzymywane ok. 300 m3 wolnego miejsca w zbiornikach a także jest do dyspozycji 8 cystern kolejowych każda o objętości ok. 32 m3, zaś największy zbiornik 800 m3 napełniany jest maksymalnie do 5 m wysokości (napełnienie ok. 475 m3). Taca przy zbiorniku V800 ma objętość ok.60 m3. Wykrycie wycieku przez aparatowych instalacji kwasu fosforowego w czasie do max. 5 minut od rozszczelnienia zaworu spustowego o średnicy 106 mm (rozszczelnienie 10% średnicy tj. 10,6 mm). W przypadku pompowania kwasu do rozszczelnionego zbiornika natychmiastowe wyłączenie pompy, a następnie w czasie ok. 10 minut otwarcie zaworu do wolnego innego zbiornika oraz zaworu spustowego z danego zbiornika do przetłocznika i włączenie pompy w przetłoczniku (wydajność 30 m3/godz.) w celu przepompowania niezbędnej ilości kwasu fosforowego. Po około 15 minutach uruchomienie dwóch przenośnych pomp (20 m3/godz. każda) wypompowujących kwas do cystern kolejowych. W razie potrzeby (przepełnienie tacy) można kwas z tacy poprzez zamkniętą kanalizację skierować do neutralizatora, skąd po włączeniu pompy przepompowywany jest do zbiorników na instalacji kwasu fosforowego (ok. 100 m3). Po ustaniu wycieku zamknięcie zaworów i wyłączenie pomp. W trakcie wypompowywania kwasu zaalarmowanie osób przebywających w miejscu wystąpienia awarii oraz mistrza zmianowego przez aparatowego instalacji kwasu fosforowego. Powiadomienie PSP. Rozlany kwas jest neutralizowany w tacy przez wapno rozmieszczone w beczkach na wytwórni TF. |
| RSA 4: Rozszczelnienie zbiornika magazynowego z kwasem azotowym Wyciek kwasu azotowego ze zbiornika magazynowego rozszczelnionego na króćcu spustowym wskutek korozji / zużycia materiału | Zbiornik kwasu azotowego V100 nie posiada czujnika pomiaru poziomu oraz wizualizacji na panelu sterowniczym. Zbiornik jest monitorowany on-line poprzez zainstalowaną kamerę, której podgląd jest w pokoju mistrzów. Wykrycie wycieku przez pracowników obsługujących instalacje azotanów lub mistrza zmianowego nastąpi w czasie nie dłuższym niż 60 minut od rozszczelnienia. Alarmowanie osób przebywających w miejscu wystąpienia awarii przez mistrza zmianowego. Dopływ do zbiornika kwasu azotowego występuje tylko podczas rozładunku autocysterny, nadzorowanej przez cały ten okres przez uprawnionego pracownika (TDT) i kierowcę pojazdu. Odpompowanie kwasu azotowego ze zbiornika V100 jest realizowane przy użyciu pompy o wydajności Q = 10,2 m3/h przez uprawnionego pracownika. W przypadku postoju instalacji kwas azotowy może być przepompowany natychmiast do: dwóch reaktorów o pojemności V16 każdy, do zbiornika przed prasą filtracyjną V19 oraz do zbiornika V14. W przypadku eksploatacji instalacji azotanów należy najpierw sukcesywnie opróżnić ww. zbiorniki a następnie przepompowywać do nich kwas. Z dołka ścieków w tacy kwas azotowy może być odpompowywany do paletopojemników o pojemności 1 Mg pompą zanurzeniową o wydajności Q=3 m3/h. Istnieje również możliwość odpompowania kwas azotowego (pompą zanurzeniową z dołka ścieków (Q=3 m3/h)) do cysterny kolejowej V32 podstawionej w pobliże zbiornika V100. Czas reakcji 1-2 godz. po powiadomieniu firmy odpowiedzialnej za transport kolejowy. |
| RSA 5: Rozszczelnienie zbiornika magazynowego z kwasem siarkowym Wyciek kwasu siarkowego ze zbiornika magazynowego rozszczelnionego na króćcu spustowym wskutek korozji / zużycia materiału | Kwas siarkowy jest magazynowany w dwóch stokażach: 1. Rozładunkowo / magazynowy – 3 zbiorniki V30 – pojemność każdego 50 Mg 2. Magazynowy – 2 zbiorniki V49 – pojemność każdego 80 Mg Ad.1 Każdy zbiornik stokażowy (rozładunkowo/magazynowy) kwasu siarkowego V30 jest zaopatrzony w czujnik pomiaru poziomu wraz z wizualizacją umieszczoną przed zbiornikami. Dodatkowo układ ten jest monitorowany on-line poprzez zainstalowaną kamerę, której podgląd jest w pokoju mistrzów. Wykrycie wycieku przez pracowników obsługujących instalacje rozładunkową kwasu siarkowego lub mistrza zmianowego w czasie nie dłuższym niż 60 minut od rozszczelnienia. Alarmowanie osób przebywających w miejscu wystąpienia awarii przez mistrza zmianowego. Dopływ do zbiornika kwasu siarkowego występuje tylko podczas rozładunku autocysterny, nadzorowanej przez cały ten okres przez uprawnionego pracownika (TDT) i kierowcę pojazdu. W przypadku zaistnienia rozszczelnienia jednego ze zbiorników magazynowych kwas siarkowy należy przepompować do pozostałych dwóch lub przepompować do zbiorników V49 (zbiorniki magazynowe kwasu nigdy nie są wszystkie napełnione maksymalnie) przy użyciu pompy zanurzeniowej o wydajności Q = 15 m3/h. Z dołka ścieków kwas siarkowy może być odpompowywany do paletopojemników o pojemności 1 Mg pompą zanurzeniową o wydajności Q=3 m3/h. Ad.2 Zbiorniki magazynowe kwasu siarkowego V49 nie posiadają czujnika pomiaru poziomu oraz wizualizacji na panelu sterowniczym. Wykrycie wycieku przez pracowników obsługujących instalacje rozładunkową kwasu siarkowego lub mistrza zmianowego w czasie nie dłuższym niż 60 minut od rozszczelnienia. Alarmowanie osób przebywających w miejscu wystąpienia awarii przez mistrza zmianowego. Dopływ do zbiornika kwasu siarkowego występuje tylko podczas jego przepompowywania ze zbiorników V30 przez uprawnionego pracownika (TDT). W przypadku zaistnienia rozszczelnienia się jednego ze zbiorników magazynowych kwas siarkowy należy przepompować do drugiego zbiornika V49 (zbiorniki magazynowe kwasu nigdy nie są napełnione maksymalnie) lub do zbiornika V18 przy użyciu pompy zanurzeniowej o wydajności Q = 15 m3/h. Istnieje również możliwość odpompowania kwas siarkowego (pompą zanurzeniową z dołka ścieków (Q=3 m3/h)) do cysterny kolejowej V32 podstawionej w pobliże zbiorników V49. Czas reakcji 1-2 godz. po powiadomieniu firmy odpowiedzialnej za transport kolejowy. Z dołka ścieków kwas siarkowy może być odpompowywany do paletopojemników o pojemności 1 Mg pompą zanurzeniową o wydajności Q=3 m3/h. |
| RSA 6: Uszkodzenie opakowania z azotanem sodu / azotanem potasu Wysypanie azotanu sodu / azotanu potasu w miejscu magazynowania. | Natychmiastowe wykrycie uszkodzenia przez pracownika transportującego opakowania. Usuniecie rozsypanego produktu przez jego zmiecenie do innego worka nie trwa dłużej niż 5 minut. Ewentualną neutralizację miejsca rozsypu (np. opady atmosferyczne powodujące rozpuszczanie się azotanów) dokonuje pracownik przy użyciu sorbentu (piasek, zmielony dolomit). Proces neutralizacji miejsca rozsypu wraz z jego usunięciem nie trwa dłużej niż 10-15 minut. O zaistniałej sytuacji pracownik powiadamia mistrza zmianowego. W razie potrzeby mistrz zmianowy alarmuje PSP. |
| RSA 7: Uszkodzenie opakowania z dwuchromianem sodu Wysypanie dwuchromianu sodu w miejscu magazynowania | Natychmiastowe wykrycie uszkodzenia przez pracownika transportującego opakowania. Usuniecie rozsypanego surowca przez jego zmiecenie do innego worka nie trwa dłużej niż 5 minut. Dziurę w uszkodzonym opakowaniu należy zabezpieczyć np. przez zaklejenie, owinięcie papierem marszczonym i folią strech z zachowaniem szczególnej ostrożności przewieść na instalację chromalu. Surowiec z uszkodzonego opakowania rozpuścić od razu w zbiorniku-rozpuszczalniku. Ewentualną neutralizację miejsca rozsypu (np. opady atmosferyczne powodujące rozpuszczanie się dichromianu sodu) dokonuje pracownik przy użyciu sorbentu (piasek, zmielony dolomit). Proces neutralizacji miejsca rozsypu wraz z jego usunięciem nie trwa dłużej niż 10-15 minut. O zaistniałej sytuacji pracownik powiadamia mistrza zmianowego. W przypadku pęknięcia big-baga i rozsypaniu się większej ilości dichromianu sodu np. całej jego zawartości w pobliżu studzienek burzowych lub podczas opadów atmosferycznych (rozpuszczanie się dichromianu w wodzie) należy przede wszystkim:
|